نحوه استفاده از انواع کولیس پایه دار
کولیس پایه دار در انواع مختلفی موجود است که ما در ادامه به طرز استفاده از هرکدام را شرح داده ایم.
کولیس داخلی(Inside calipers)
این نوع از کولیس برای اندازهگیری ابعاد داخلی اشیا به کار میرود.
کولیس بالایی در شکل به صورت دستی تنظیم میشود. ابتدا به آرامی به آن ضربه میزنیم تا به داخل شی برود سپس پیچ آن را باز نموده تا پایههای آن کاملاً گیر دار شده و ابعاد را مطالعه میکنیم.
کولیس پایینی در شکل به وسیله پیچ قابل تنظیم است که بدون تکان دادن وسیله از محل اندازهگیری قابل قرائت میباشد.
کولیس خارجی(Outside calipers)
این دسته از کولیسها برای اندازهگیری ابعاد خارجی به کار میروند. به کارگیری این وسیله قابلیت تکرار پذیری و نیز دقت بالایی دارد. در اندازهگیری ابعاد بزرگ همچون قطر یک لوله بزرگ بسیار مفید میباشد.
کولیس ورنیه
کولیس ورنیهها، کولیسهای دیجیتال و کولیسهای عقربهای ابعاد را به طور مستقیم و با دقت بالا اندازهگیری میکنند. این کولیسها متشکل از یک خط کش با فک ثابت و یک فک دیگر که در طول خط کش لغزانده میشود، میباشند. فاصلهٔ بین جکها به سه روش خوانده میشود. ساده ترین روش این است که محل نشان گر قرائت گردد. هنگامی که نشان گر بین دو نشانه گذاری است، کاربر میتواند آن را درج کرده و از این روش دقت بیشتری را اعمال نموده است. روش دیگر این است که شی مورد نظر را بین دو فک قرار میدهیم و سپس از روی خط کش اصلی عدد نشان داده شده را میخوانیم (بر حسب میلیمتر) و سپس از روی ورنیه هر خطی که بر روی خط خط کش اصلی منطبق است را خوانده و در دقت آن ضرب میکنیم و با عدد خوانده شده از روی خط کش اصلی جمع میکنیم. کولیسهای ورنیه، دیجیتال و عقربهای میتوانند ابعاد داخلی و خارجی را اندازه بگیرند و برای اندازهگیری هر کدام از فک مخصوص استفاده کنند. مقیاس ورنیهها بر حسب سیستم متریک یا مقیاسهای کوچکتر و نیز بر حسب اینچ که در قسمت بالای آن است، میباشد. کولیسهای بکار گرفته شده در صنعت تا ۰٫۰۱ میلیمتر و یا ۰٫۰۰۱ اینچ دقت دارند و در ابعادی موجودن که میتوان از آنها برای اندازهگیری تا ۱۸۲۹ میلیمتر و یا ۷۲ اینچ استفاده کرد.
فک خارجی برای اندازهگیری ابعاد خارجی از جمله قطر خارجی
فک داخلی برای اندازهگیری ابعاد داخلی از جمله قطر داخلی
پروب عمق که برای اندازهگیری ارتفاع و عمق به کار گرفته میشود.
مقیاس اصلی که تا ۱ میلیمتر را اندازه میگیرد.
مقیاس اصلی بر حسب اینچ
مقیاس ورنیه که دقت آن تا ۰٫۱ میلیمتر یا بیشتر است.
مقیاس ورنیه که دقت را تا کسری از اینچ میدهد.
گیره برای جلوگیری از حرکت قسمت متحرک و یا آسان کردن حرکت آن
کولیس عقربهای
به جای استفاده از کولیس ورنیهها که قرائت آنها نیاز به روش خاص داشت که نیاز به یادگیری دارد، میتوان از کولیسهای عقربهای که در آنها برای قرائت کسری از میلیمتر کافی است که عدد روی عقربه را قرائت کرد، استفاده نمود. در این وسیله یک چرخ دنده دقیق و کوچک موجود است که بدون نیاز به قرائت مقیاس در ورنیه بهما اندازه دقیق را نشان میدهد. نشانگر هر یک اینچ و یا هر میلیمتر و یا یک دهم اینچ میچرخد. اندازه قرائت شده از روی عقربه بایستی به آن چه که از روی خط کش قرائت میشود، اضافه شود. به وسیله یک پیچ میتوان آن چه که بر روی خط کش نمایش داده میشود را قفل کرد. منظور این است که از حرکت عقربه جلوگیری نمود تا در قرائت اشتباهی به وجود نیاید.
کولیس دیجیتال
این کولیسها از آن جایی که یک عدد واحد را بر روی نمایشگر نمایش میدهند و دیگر احتیاجی به قرائت از روی خط کش نمیباشد، نسبت به کولیسهای عقربهای بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از این نوع کولیسها قابلیت تبدیل واحد به سانتیمتر، میلیمتر و اینچ را دارند. میتوان با آنها برخی اندازهگیریهای دیفرانسیلی را انجام داد. کولیسهای دیجیتال میتوانند اندازهها را در حافظهٔ خود نگه دارند. از این قابلیت میتوان در جاهایی که کار کردن دشوار است و امکان دیدن عدد روی مانیتور نیست استفاده میشود. کولیسها با طول معمولی، ۶ اینچ یا ۱۵۰ میلیمتر از فولاد ضد زنگ ساخته میشوند که دارای دقت نسبی ۰٫۰۰۱ اینچ و ۰٫۰۲ میلیمتر میباشند. تکنولوژی مشابه در ساخت کولیسها با طول بلند تر(۸ اینچ و ۱۲ اینچ) به کار گرفته شده که دقت آنها برای کولیسهای ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیمتر، ۰٫۰۰۱ اینچ یا ۰٫۰۳ میلیمتر و برای ۲۰۰ تا۳۰۰ میلیمتر، ۰٫۰۰۱۵ اینچ یا ۰٫۰۴ میلیمتر است. بسیاری از کولیسهای ساخت چین که قیمت آنها گران نیست، با دقت خوبی از لحاظ منطقی کار میکنند. یک مشکل این کولیسها این است که هنگامی که در حالت خاموش قرار میگیرند، همچنان از باتری و قدرت آن استفاده مینمایند.
کولیس ریزسنج
کولیسهای میکرومتری به جای استفاده از قسمت افقی نظیر ورنیه یا عقربه و یا نمایشگر ِ رقومی (دیجیتال)، از یک پیچ برای اندازهگیری استفاده میکنند و به آنها میکرو متر یا ریز سنج میگویند. ریز سنج (میکرو متر)
موارد استفاده
برای اندازهگیری ضخامت ورقههای نازک و سیمهای نازک یا برای بدست آوردن قطر ساچمه را با اسبابی به نام ریز سنج اندازه میگیرند.
برچسب: ،